Skip to main content

TTE verbindt
onder- en bovengrond

Beleidsondersteuning provincie Overijssel

De provincie Overijssel ziet bodem en ondergrond als een belangrijke bouwsteen en randvoorwaarde voor de realisatie van de maatschappelijke opgave. De afdeling Ruimte en Bereikbaarheid is verantwoordelijk voor de strategie, de beleidsontwikkeling en beleidsrealisatie rond bodem en ondergrond.

Juist in de periode dat veel zaken vorm moeten krijgen valt er tijdelijk een gat in de formatie. Om te voorkomen dat zaken blijven liggen ondersteunt Arne de afdeling als ‘beleidsontwikkelaar Water en Bodemsysteem’ op het gebied van het regionale waterprogramma, PFAS/ZZS, vitale bodem en bodemdaling. Niet voor niets de thema’s waar TTE de afgelopen jaren zowel op technisch als op beleidsmatig gebied veel aandacht aan heeft besteed.

Cursus smartphone fotografie

Het was een zonnige dag op donderdag 21 maart, en dat was maar goed ook. Onder begeleiding van Jan Haitsema van Digidiaal zijn we met collega’s Deventer ingetrokken voor een cursus smartphonefotografie. Met tips over composities, camera-instellingen en nabewerkingstrucjes hebben we elkaar en de Walstraat op een nieuwe manier bekeken.

Hopelijk kunnen we die nieuwe blik ook op onze bijzondere projectlocaties toepassen (met of zonder nabewerkingstrucjes)!

In company trainingen "Bodem in de Omgevingswet"

TTE verzorgt, in samenwerking met Scobe Academy, in company trainingen over het onderwerp Bodem in de Omgevingswet. Heeft jouw organisatie behoefte aan een duidelijk verhaal over bodemthema’s onder de Omgevingswet, weet ons dan te vinden!  Bert heeft ruim 30 jaar praktijkervaring op het gebied van onderzoek en sanering, als beleidsmedewerker én als adviseur. Vanuit een gedegen juridische achtergrond kan hij als geen ander de praktijk van alle dag verbinden met de uitdagingen die de Omgevingswet stelt!

PFAS: zoek het uit!

Vanaf 2012 werken we met TTE in het expertisecentrum PFAS aan de bewustwording rond grond- en grondwaterverontreiniging met PFAS. We hebben ons lang ‘roepende in de woestijn’ gevoeld. Inmiddels zijn de bodemprofessionals tot in hun haarvaten doordrongen van de ernst van PFAS. Veel burgers voelen zich echter nog steeds roepende in de woestijn. De band ‘Zoekhetuitman’ uit Dordrecht roept wat effectiever en komt met “PFAS in het bloed’ bij spijkers met koppen op NPO2.

Niet echt rustgevend, maar dat is PFAS ook niet!

TTE wenst u fijne feestdagen!

Kerstgroet_2023_nieuwsbrief.png

 

 

 

 

 

 

 

Transformatie voormalige Dico-terrein te Uden tot woongebied

Door Heijmans Vastgoed is het voormalige Dico-terrein te Uden getransformeerd tot woongebied. Om dit mogelijk te maken zijn in 2018 en 2019 omvangrijke bodemsaneringen uitgevoerd. TTE Consultants heeft in opdracht van Heijmans Vastgoed deze saneringen voorbereid en de uitvoering ervan begeleid in samenwerking met Poelsema veldwerk. De sanering betrof een grondsanering van immobiele verontreinigingen en een grond- en grondwatersanering van een brandstofgerelateerde verontreiniging. Deze saneringen zijn in 2020 volledig afgerond waarbij een schone leeflaag is aangebracht en waarbij geen sterke verontreinigingen meer zijn achtergebleven.

Tijdens de grondsanering is de bron van een bekende omvangrijke grondwaterverontreiniging met gechloreerde koolwaterstoffen (VOCl) aangetroffen. Deze bron is gesaneerd door chemische oxidatie.

Voor de grondwaterverontreinigingspluim welke zich uitstrekt tot buiten het herontwikkelingsgebied gold als saneringsdoelstelling een stabiele eindsituatie, vast te stellen door langjarige monitoring van het grondwater. Deze monitoring is in de periode 2018-2023 jaarlijks uitgevoerd.

In 2023 is door TTE Consultants de eindevaluatie van deze langjarige monitoring opgesteld. Op basis van expert-judgement is vastgesteld dat het doel is bereikt: er is sprake van een stabiele eindsituatie. Deze vaststelling is nader onderbouwd door een statistische data-analyse. Op het eindevaluatieverslag is een definitieve instemmingsbeschikking afgegeven door het bevoegd gezag.

Hiermee is een succesvolle samenwerking sinds 2013 afgerond.

Terugblik: Handelingsperspectief op het grensvlak van onderwereld en bovenwereld

De onderwereld stort drugsafval, de bovenwereld PFAS. Tijdens het jaarlijkse TTE symposium zochten de vier sprekers op 10 oktober naar ‘handelingsperspectief” voor de meer duistere kant van de bodem. Vier sterk verschillende presentaties met een duidelijke rode draad.

Het begint met bewustwording. Een breed publiek bereik je door verhalen te vertellen, door spanning te creëren. Karlijn Kuipers (NRC) liet zien dat een goede onderzoeksjournalist daar geen sensatie voor nodig heeft. Een kwestie van nieuwsgierig zijn, van zorgvuldig bron-onderzoek en de diepgewortelde wens om misstanden te voorkomen.

Christiaan Poelarends en Werner Boersma lieten zien dat nieuwsgierigheid, bron-onderzoek en het voorkomen van misstanden ook de basis van recherchewerk vormen. De productie van synthetische drugs in Nederland is niet alleen big business, maar ook een enorme bedreiging voor de kwaliteit van de ondergrond. Karlijn, Christiaan en Werner gaven aan dat informatie van nieuwsgierige bodemadviseurs altijd meer dan welkom is.

Lonneke Aarts (Hoekgroen) maakte duidelijk dat ook onwetendheid en onzorgvuldigheid tot grote problemen kan leiden. De Japanse duizendknoop vormt inmiddels een serieuze bedreiging voor gebouwen en kunstwerken maar is ooit als tuinplant in Nederland geïntroduceerd. De plant is inmiddels een serieuze bodemverontreiniging, eentje die niet van nature afneemt, maar juist zichzelf vermenigvuldigd. Momenteel voornamelijk verspreidt door hergebruik van grond en werken met niet schoongemaakt materieel. Er zijn zelfs raakvlakken met de drugsproblematiek te vinden. Lonneke demonstreerde een manier om de duizendknop in grond op te sporen met ‘duizendknoop honden’.

We wisten al dat PFAS een groot probleem is. De vraag waar het ministerie zich voor gesteld ziet is “hoe voorkomen we dat drugsafval, de duizendknoop of één van de duizenden andere stoffen opnieuw een crisis veroorzaakt? Symke Haverkamp (ministerie IenW) maakt d duidelijk dat er niet één makkelijke oplossing is voor alle stoffen maar dat het ministerie werkt aan een ‘algemene methodiek’ die inzicht en handlingsperspectief biedt

Als we één ding vanuit de presentaties kunnen concluderen is het dat een schone bodem continu aandacht vraagt. En, als we voor deze keer twee dingen mogen, dat schoonmaken en schoon houden een gezamenlijke opgave is. Een goed begin is het halve werk. Uit de geanimeerde discussies tijdens de borrel kunnen we opmaken dat er al diverse gezamenlijke acties zijn uitgezet! We kijken terug op een zeer geslaagde middag en danken iedereen die daaraan een bijdrage heeft geleverd.

Groene vingers

Als bodemadviseurs zijn we dagelijks druk met de bodem, maar vooral op kantoor, achter de laptop… Om weer eens echt in contact te komen met de bodem was het tijd om de handen uit te mouwen te steken, of in dit geval, de vingers in de grond! Bij “De Wonderkas” in Deventer volgen we een workshop Flessentuin maken. Een compleet ecosysteem in een fles, met een zelf-filterend bodemsysteem van hydrokorrels, houtskool en potgrond. De flessen moeten nog even acclimatiseren voor de kurk erop gaat, maar dan kan er niets meer in of uit. Sommigen flessen hebben hun lichte-plek-maar-niet-in-de-volle-zon-plekje bij hun makers thuis gevonden, maar er zijn ook een aantal op kantoor te bewonderen. Hebben we toch de wereld weer een beetje groener gemaakt. 

Op zoek naar oplossingen voor PFAS in grond

Er zijn nog steeds vele vragen rondom PFAS, zo bewees ook de video (en commentaren eronder) van NOS op 3 over PFAS afgelopen weekend. Als TTE Consultants en medeoprichter van het Expertise Centrum PFAS zijn we al een tijd op de hoogte van de verspreiding van PFAS in het milieu. Elke dag doen we onderzoek naar het voorkomen, stofgedrag en mogelijke oplossingen voor PFAS.

En wij zijn niet de enigen. In het project Stormpolderdijk wordt in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat door Deltares en KWR onderzoek gedaan naar de zuiveringsmogelijkheden voor PFAS bij de bodemsanering op het EMK terrein.

Lees hier meer over op de website van Stormpolderdijk.

Angst voor de scoop

Zaterdag 14 juli bracht de NRC een groot verhaal over PFAS (NRC 14 juli). Het voelde wat ongemakkelijk om nadrukkelijk genoemd te worden, maar het bevestigde wel de rol die we (TTE, Witteveen en Bos en Arcadis) als Expertisecentrum PFAS gespeeld hebben bij het op de kaart zetten van de problematiek.

“Dat is oud nieuws, dat vertelde Arne al jaren geleden” was de reactie van mijn zus toen ze de krant las. Misschien gek, maar daarin schuilt mijns inziens de echte waarde van het verhaal. Een gedegen en genuanceerd verhaal over de misschien wel belangrijkste ontwikkeling op bodemgebied sinds Lekkerkerk. Dat je om mensen aan het denken te zetten met een goed verhaal geen Scoop nodig hebt wist ik, hoopte ik. Toch hield ik m’n hart vast toen het verhaal verscheen. Was het echt zo genuanceerd als Karlijn had beloofd?

Werken aan een betere bodem is een kwestie van vertrouwen en nieuwsgierigheid. Hoe gedreven we ook zijn, we kunnen dat als inhoudelijk deskundigen niet alleen. Zonder Follow the Money, het NRC en de film Dark Waters was het expertisecentrum PFAS roepende in de woestijn gebleven.

Werken aan een betere bodem is een kwestie van samenwerken. Een scoop op zn tijd is eng, alles op zn beloop laten is veel erger.